Các Mô Hình Tối Trong Thiết Kế UX/UI: Hướng Dẫn Tránh Các Thủ Thuật Lợi Dụng Người Dùng

Confirmshaming – Xác Nhận Xấu Hổ

Đây là một mô hình tối kích thích cảm xúc tội lỗi của người dùng, buộc họ xác nhận hoặc dừng hành động như hủy đăng ký. Các nền tảng thường sử dụng ngôn ngữ hoặc hình ảnh khiến người dùng cảm thấy có lỗi khi thực hiện hành động này.

Fake Urgency and the Fear of Missing Out – Sự Khẩn Cấp Giả và Nỗi Sợ Bỏ Lỡ

Mô hình này sử dụng ngôn ngữ và phương pháp thao túng cảm xúc để khiến người dùng cảm thấy các thông báo khẩn cấp chứa thông tin giá trị. Các nền tảng xã hội thường gợi ý các hoạt động đang diễn ra để tạo ra nỗi sợ bỏ lỡ (FOMO), khuyến khích người dùng mở ứng dụng và dành nhiều thời gian cho nó.

Nagging – Không Được Nói “Không”

Mô hình này loại bỏ tùy chọn từ chối hoàn toàn. Các nền tảng liên tục nhắc người dùng đăng ký gói trả phí hoặc nhận bản tin, nhưng không cung cấp tùy chọn “Không đồng ý”. Thay vào đó, họ sử dụng các lựa chọn tạm hoãn như “Không phải bây giờ” hoặc “Chưa cần thiết”.

Sneaking – Lén Lút Sau Lưng Người Dùng

Sneaking là hành động tự quyết định giúp người dùng một lựa chọn không quan trọng giữa các quyết định quan trọng khác. Người dùng cuối cùng hoàn thành các hành động chính và vô tình chấp nhận các điều kiện phụ mà họ thường không biết.

Disguised Ads – Quảng Cáo Ngụy Trang

Các nền tảng xã hội ngụy trang quảng cáo dưới dạng nội dung thông thường, khiến người dùng nhầm lẫn giữa quảng cáo và nội dung mà họ đang xem. Điều này gây khó chịu và phá vỡ trải nghiệm của người dùng.

Intentional Misdirection – Cố Tình Đánh Lạc Hướng

Mô hình này sử dụng nguyên tắc về hình ảnh hoặc văn bản để khiến người dùng khó hiểu hoặc hành động trái ngược với mong muốn của họ. Ví dụ: nút xác nhận hủy đăng ký có thể được đặt nhãn là “Hủy”, gây nhầm lẫn cho người dùng.

The Roach Motel Pattern – Bẫy Gián

Bẫy gián là một thiết kế làm nổi bật các hành động có lợi cho doanh nghiệp trong khi ẩn các hành động không có lợi. Ví dụ: đăng ký nhận bản tin thường được làm nổi bật, nhưng hủy đăng ký lại khó tìm và phức tạp.

Preselection – Chọn Trước Giúp Người Dùng

Mô hình này tự động chọn các tùy chọn cho người dùng, chẳng hạn như đăng ký nhận bản tin hoặc mua bảo hiểm du lịch cao cấp. Người dùng không được cung cấp thông tin đầy đủ hoặc được phép quyết định có muốn nhận những dịch vụ này hay không.

Friend Spam – Làm Phiền Bạn Bè Người Dùng

Các nền tảng lạm dụng quyền truy cập mạng xã hội và danh bạ của người dùng bằng cách gửi lời mời hoặc email cho bạn bè của họ. Điều này gây khó chịu và làm xói mòn lòng tin của người dùng.

Negative Option Billing or Forced Continuity – Âm Thầm Gia Hạn Dịch Vụ

Các doanh nghiệp cung cấp dùng thử miễn phí hoặc giảm giá, nhưng sau đó bắt đầu tính phí định kỳ mà người dùng không được thông báo trước. Điều này gây bất ngờ và khiến người dùng cảm thấy bị lợi dụng.