Mô hình Tối trong Thiết kế UX: Thực tiễn Đáng Trách

Sự Xác Nhận Xấu Hổ (Confirmshaming)

Đây là một thủ thuật phổ biến sử dụng cảm xúc tội lỗi để khiến người dùng xác nhận hoặc dừng hành động như hủy đăng ký. Các nền tảng thường sử dụng ngôn từ hoặc sắp xếp câu hỏi để gợi lên cảm giác tội lỗi hoặc xấu hổ.

Sự Khẩn Cấp Giả và Nỗi Sợ Bỏ Lỡ (Fake Urgency and the Fear of Missing Out)

Mô hình tối này sử dụng câu từ và phương pháp thao túng cảm xúc để tạo cảm giác khẩn cấp, khiến người dùng cảm thấy các thông báo có chứa thông tin giá trị. Các nền tảng mạng xã hội thường gợi ý các hoạt động đang diễn ra để thúc đẩy người dùng mở ứng dụng.

Không Được Nói “Không” (Nagging)

Thủ thuật này ngăn người dùng từ chối một cách dứt khoát. Các nền tảng thường đề xuất đăng ký gói trả phí hoặc nhận bản tin mà không có tùy chọn “Không đồng ý”. Thay vào đó, họ đưa ra các lựa chọn tạm hoãn như “Không phải bây giờ” hoặc “Để sau”.

Lén Lút Sau Lưng Người Dùng (Sneaking)

Sneaking là hành động tự quyết định giúp người dùng một lựa chọn nào đó ít quan trọng nằm giữa các quyết định quan trọng khác. Người dùng cuối cùng sẽ chấp nhận các điều khoản phụ mà họ thường không nhận ra.

Quảng Cáo Ngụy Trang (Disguised Ads)

Ngày nay, các trang mạng xã hội dễ dàng ngụy trang quảng cáo dưới dạng nội dung thực. Người dùng dễ bị nhầm lẫn giữa quảng cáo và nội dung chính, dẫn đến trải nghiệm bối rối và không mong muốn.

Cố Tình Đánh Lạc Hướng (Intentional Misdirection)

Mô hình tối này lợi dụng các nguyên lý về hình ảnh hoặc văn bản để gây mơ hồ hoặc khó hiểu. Người dùng có thể bị bối rối với các nút bấm hoặc văn bản có hai cách hiểu trái ngược nhau.

Bẫy Gián (The Roach Motel Pattern)

Bẫy gián là cách thiết kế làm nổi bật các hành động có lợi cho doanh nghiệp trong khi các hành động không có lợi thì được thiết kế mờ nhạt, khó tìm thấy. Ví dụ, hủy đăng ký nhận bản tin thường rất khó khăn và mất thời gian.

Chọn Trước Giúp Người Dùng (Preselection)

Với mô hình tối này, người dùng không phải thực hiện bất kỳ hành động nào vì nền tảng đã “chọn trước” giúp họ, chẳng hạn như tự động tick chọn đăng ký nhận bản tin hoặc mua bảo hiểm du lịch cao cấp.

Làm Phiền Bạn Bè Người Dùng (Friend Spam)

Các nền tảng sử dụng thủ thuật này để thao túng người dùng cấp quyền truy cập mạng xã hội và quyền truy cập danh bạ bằng cách ngụy trang thành tính năng “mời bạn bè của bạn”.

Âm Thầm Gia Hạn Dịch Vụ (Negative Option Billing or Forced Continuity)

Doanh nghiệp sử dụng các gói dùng thử miễn phí hoặc giảm giá để “đánh lừa” người dùng cung cấp dữ liệu hoặc thông tin thanh toán. Sau một thời gian, họ bắt đầu tính phí định kỳ mà người dùng không được nhắc nhở trước.